Op woensdag 28 juni vond de jurering plaats voor het derde HKU Keep an Eye Fotografie Stipendium. Welke drie net afgestudeerde HKU studenten Fotografie gaan dit jaar met een prijs van € 10.000 naar huis?

Na corona-jaren 2020 en 2021 kon er dit jaar voor het eerst fysiek gejureerd worden in het bijzijn van de jonge makers. Vijftien studenten schreven zich in voor het HKU Keep an Eye Stipendium 2022 en presenteerden hun werk, dat onderdeel vormt van de eindexpositie “Upscaling/Downsizing” in BAK Utrecht. De jury bestond net als in 2020 en 2021 uit Mariama Attah (curator bij Open Eye Gallery), Semâ Bekirović (kunstenaar) en Roy Cremers. Op vrijdag 1 juli werden in BAK de drie winnaars bekendgemaakt. Hun werk en dat van de andere afgestudeerden is nog tot en met zondag 3 juli 2022 te zien in BAK Utrecht.

Het juryrapport

Namens de jury van het HKU Keep and Eye Photography Stipendium mag ik het woord tot jullie richten op deze speciale dag. Niet alleen vieren we het afstuderen van een nieuwe lichting fotografietalent aan de HKU; ambitieuze, talentvolle makers die de de afgelopen jaren in vrijheid de grenzen van het medium fotografie konden verkennen en dit in veel gevallen ook hebben gedaan en in de toekomst nog veelvuldig zullen doen. Tegelijkertijd vieren we 1 juli  Keti Koti de afschaffing van de slavernij in Suriname. En dat is belangrijk. 

Want we zien in de wereld om ons heen dat verworven vrijheden niet vanzelfsprekend zijn. De strijd voor vrijheid en gelijkwaardigheid is nog lang niet gestreden en lijkt in onze sterk geïndividualiseerde samenleving zelfs heviger te worden. Vrijheid is gratuit. Vrijheid voor de een, betekent vaak onderdrukking voor de ander. Dat is al sinds mensenheugenis het geval, maar daar staan we eigenlijk niet bij stil. Omdat ongemakkelijk is. En confronterend. Je moet echter het verleden erkennen en leren van fouten. Daardoor zullen we ook meer begrip op kunnen brengen voor de ander. Als we als samenleving niet nieuwsgierig zijn naar de ander, zullen we nooit in harmonie kunnen samenleven. En dat is toch wenselijk? Ga daarom in gesprek. Kijk naar de ander en wees kritisch op jezelf. En dat hoeft niet gezellig te zijn. 

Het is voor ons als jury de derde keer dat wij drie talenten mogen onderscheiden met ieder een prijs van € 10.000. En dat is echt een heel mooi cadeau. Wij danken daarom de Keep an Eye Foundation voor het in ons gestelde vertrouwen. En na twee edities online jureren zijn we dit jaar voor het eerst in staat geweest om fysiek aanwezig te zijn en de makers in hun presentatie over hun werk te kunnen horen. En dat geeft zoveel meer voldoening. Helemaal vanwege de hoge kwaliteit van deze lichting. 

We zagen sterk individueel, persoonlijk werk. Als jury hopen we ook iets te kunnen zeggen over de staat van fotografie. Hierbij valt de nieuwsgierigheid naar het andere op. Niet qua thematiek persé, maar qua vorm. Want zoals je kunt zien in de presentatie hiernaast: veel fotografiestudenten presenteren hun werk via een diversiteit aan kunstvormen; publicaties, sculpturen, video’s, verhalen, audio,  performances, installaties… maar waar zijn de foto’s? 

Als we inzoomen zien we echter dat fotografie overal is. We zien videowerken waarin het fotografisch frame onmiskenbaar als uitgangspunt dient, we zien de foto als manier waarop we ons dingen herinneren, we zien de technische aanpak die zo kenmerkend is voor fotografie en we zien vragen over de reproduceerbaarheid van beeld.

Ook bij de drie winnaars van dit jaar vormt fotografie onmiskenbaar het uitgangspunt binnen hun presentatie, en bij alledrie reikt hun presentatie zoveel verder dan “de foto”. Zo zien we dat traumatische herinneringen soms beter met kwast en verf worden overgebracht. We zien dat het afdrukken van fotomateriaal aan grenzen gebonden is. En we kijken in de toekomst die al overal om ons heen aanwezig is, maar waar we nog weinig bij stil lijken te staan. 

Daarnaast zien we in de drie winnaars sterke individuele persoonlijkheden, die tegelijkertijd de kracht in samenwerking zien. En net als een experiment is ook samenwerking in het begin aftasten. Vallen. Opstaan. Kwetsbaar durven zijn. Feedback geven. En ontvangen. De winnaars van dit jaar kiezen niet de meest makkelijke weg, maar laten zich leiden door hun nieuwsgierigheid. 

En dat stemt ons als jury optimistisch. Want zoals ik zojuist mijn verhaal begon: interesse in de ander, door samenwerking en experiment, leidt tot een rijkere persoonlijkheid en rijker werk. Wij wensen de drie winnaars dan ook toe dat zij het komende jaar verder kunnen leren, experimenteren, vallen en samen opstaan. We zijn ontzettend benieuwd tot welke nieuwe inzichten dit gaat leiden. 

De winnaars

De drie winnaars van het HKU Keep and Eye Fotografie Stipendium 2022 zijn (in alfabetische volgorde):

Lola Beekhuijzen

Mandy Nijhof

Noah van de Wetering

Lola Beekhuijzen

Lola's performance was indrukwekkend en onverwacht. Het liet ons zien hoe rijk fotografie en beeldcultuur kunnen zijn. Het idee om AI toe te passen is slim en creatief. In haar performance geeft Lola de beschouwer ook de mogelijkheid achter de schermen te kijken en te ervaren hoe beeld gemanipuleerd wordt. We waren onder de indruk van Lola's ambities om in de toekomst met dansers te werken en draagbare technologieën te onderzoeken. Zo blijft ze in haar praktijk grenzen verkennen om zo uit te vinden hoe flexibel het idee van fotografie kan zijn.

Mandy Nijhof

Mandy nam ons mee in het zeer persoonlijke en moeilijke onderwerp van seksueel misbruik in haar kindertijd. Hierbij zet ze fotografie in om context te bieden en past ze op creatieve en verrassende wijze andere kunstvormen toe om invulling te geven aan lege plekken waarvoor fotografie ontoereikend is. Hierdoor ontstaat een bijzonder sterke beeldtaal. Hoewel haar werk voor Mandy geen therapie is, zien we dat haar artistieke praktijk onmiskenbaar deel uitmaakt van haar genezingsproces. We kijken ernaar uit om te zien hoe haar creatieve taal zich ontwikkelt en Mandy in staat stelt vooruit te blijven gaan.

Noah van de Wetering 

Noah heeft duidelijk grip op zijn proces en een sterk ontwikkeld gevoel voor esthetiek. Zijn abstracte manier van fotograferen is zowel traditioneel als conceptueel, maar neemt Noah de fotografie niet té serieus vroeg de jury zich af? De publicatie laat een andere kant van zijn werk zien, met persoonlijke teksten waarin hij reflecteert op gedachten en emoties die tijdens het maakproces naar boven komen. Zo krijgt het werk naast zijn formele kant een meer persoonlijke dimensie. De kwetsbaarheid die Noah toont in zijn publicatie, straalt lef uit en maakt zijn fysieke presentatie nog overtuigender.